Poslovne vesti - Crna Gora

Veći iznos i duža otplata

Povećanje iznosa kredita i roka otplate uz garancije, a dijelom i faktoring ili obezbjeđenje potraživanja osnovni su vidovi podrške Investiciono-razvojnog fonda privatnom biznisu, odnosno malim i srednjim preduzećima ove godine.

- Kreditiranje neće biti jedini vid podrške, ali je sigurno da ćemo intenzivirati aktivnosti - kaže za Pobjedu predsjednik Upravnog odbora Fonda dr Dragan Lajović.

On dodaje da je još rano za preciznu brojku sa kojom se može računati.

Ukorak sa Vladom

Lajović kaže da će Fond, ukoliko bude potrebno, pokušati da obezbijedi dodatna sredstva za sektor privatnog biznisa.

- Broj kredita je teško predvidjeti, jer će to zavisiti od zahtjeva i kvaliteta biznis ideja. Sigurno je da ćemo ove godine napraviti iskorak, jer imamo u planu povećanje maksimalnih iznosa u odnosu na prethodnu godinu, kao i produženje roka otplate - objašnjava Lajović.

Prošle godine ovaj fond je odobrio 107 kredita, vrijednosti 12,2 miliona eura, od čega su 9,1 milion kreditna sredstva fonda, a 3,1 milion poslovnih banaka. Lajović kaže da je ostvarenje ciljeva prošle godine bilo znatno otežano zbog ekonomsko-finansijske krize.

- Saradnja, podrška i koordinacija sa ostalim državnim organima i opštinama u takvim okolnostima su veoma značajne, kako bi se na najbolji način indentifikovala i podstakla preduzetnička inicijativa - kaže on.

Lajović dodaje da će ove godine prioritet biti projekti koji se realizuju u sjevernom regionu, u skladu sa strategijom regionalnog razvoja, i koji valorizuju crnogorske resurse.

Sjever i proizvodnja

Fond će, kako objašnjava Lajović, pomagati projekte iz oblasti proizvodnje, one koji zapošljavaju više novih radnika, zatim one čije su ciljne grupe socijalno ranjive kategorije, ali i one čiji vlasnici su žene i mlađa populacija.

- Prošle godine nijesmo imali adekvatan odziv preduzetnika, što nas je iznenadilo. U uslovima kada banke gaje konzervativnu kreditnu politiku i uz stalnu priču o nedostatku sredstava za finansiranje investicionih projekata malih i srednjih preduzeća, očekivali smo da budemo u „nelagodnoj“ situaciji da određujemo prioritete. Dogodilo se suprotno - odobrili smo svaki projekat koji je bio u skladu sa našom poslovnom politikom i koji je zadovoljio uslove ekonomske održivosti - kaže Lajović.

On je ponovio da je IRF otvoren za sve koji u skadu sa zdravom ekonomskom logikom žele realizovati svoje investicije.

Iz Fonda je najavljeno da će mladi, žene i Romi biti samo jedna od ciljnih grupa za koje će IRF ove godine dati posebne stimulacije.

- Uslovi kredita biće prilagođeni potrebama i prirodi ovih grupa. Kompletni uslovi, a posebno kamata, biće na minimalnom nivou i neće biti faktor koji će opredijeliti rentabilnost investicije - najavljuje Lajović.

On naglašava da je preduslov svih preduslova da svi koji se obrate IRF-u dođu sa ekonomski održivom idejom.

Kvalitetne ideje

Posao Fonda je, kako ističe Lajović, da se kroz instrumente podrške nađe adekvatan model, kao i uslovi kreditiranja koje će biti prilagođeni vrsti biznisa. Prvi čovjek Fonda smatra da će i ova godina biti puna izazova u svim segmentima društva.

- Svi umni i stručni kapaciteti treba da budu fokusirani na predan rad kao jedini lijek za prevazilaženje problema. Tim prije što će svi problemi iz prošle biti aktuelni i ove godine. Priroda problema likvidnosti, nesolventnosti i nekonkurentnosti na međunarodnom tržištu je takva da je potrebno vrijeme za njihovo prevazilaženje - ocjenjuje Lajović.

On dodaje da je veoma važno da se u skladu sa ekonomskom teorijom i najboljom praksom izvrši uspostavljanje biznisa i pojedinim funkcijama da pravo mjesto.

Veliki nedostatak većine preduzeća, kako kaže on, jeste neadekvatna podjela posla i nepostojanje ključnih funkcija, kao što su finansije i prodaja, neidentifikovanje važnosti marketinga i spoznaje da je kupac taj od kojeg preduzeće „živi“ i na osnovu čije potrebe vlasnik kompanije ostvaruje dobit. Ne manje važan problem je, kako kaže Lajović, nepostojanje planske funkcije.

- Sve to ukazuje na nedostatak preduzetničkih znanja i vještina i nepostojanje spremnosti da se preuzme rizik - kaže Lajović.

On dodaje da je Vlada osnivanjem IRF obezbijedila osnovne pretpostavke i efikasan mehanizam za podršku, podsticanje i ubrzavanje privrednog razvoja, posebno imajući u vidu aktuelnu ekonomsko-finansijsku krizu.

Nelikvidne opštine umanjuju poslovni rezultat Fonda

Fer vrijednost akcijskog kapitala Fonda je smanjena nedavno zbog toga što opštine ne izmiruju obaveze po osnovu obveznica. To će se, kako objašnjava Lajović, direktno odraziti na bilans uspjeha Fonda, na što se ne može uticati.

- Kroz otkup obveznica, čija nominalna vrijednost ukupno iznosi 13,7 miliona eura, Fond je finansirao 16 opština sa oko 10,9 miliona eura. Zbog kašnjenja jednog broja lokalnih samouprava u izmirenju obaveza, Fond je aktivirao instrumente prinudne naplate - objašnjava Lajović.

On dodaje da je naplata zbog njihove nelikvidnosti otežana.

Lajović podsjeća da se 17 kompanija nalazi u portfelju Fonda, u kojima on ima nominalnu vrijednost kapitala od 51,4, a fer vrijednost 21,3 eura. Pored toga, on ima vlasništvo i u kompanijama koje su u postupku stečaja. U prošloj giodini fond nije ostvario prilive po osnovu prodaje akcionarskog kapitala.